Bir Ülkenin Hıçkırığı: Kerime Nadir

Köşemizin bugünkü konuğu Yazar Kerime Nadir. Kerime Nadir, Saint-Joseph Fransız Kız Lisesi mezunudur. Cumhuriyet döneminin en çok okunan ve geçimini kitaplarından sağlayan ilk yazarlarındandır. Altmış yedi yaşında öldüğünde kırkı aşkın romanının baskı sayısı yüz elli altıyı, satışı beş milyon adedi bulmuştu. Romanlarının çoğu sinemaya uyarlandı. Posta Güvercini adlı romanı Fransızcaya çevrildi. Şiirle başladığı edebiyat hayatında […]

Köşemizin bugünkü konuğu Yazar Kerime Nadir.

Kerime Nadir, Saint-Joseph Fransız Kız Lisesi mezunudur. Cumhuriyet döneminin en çok okunan ve geçimini kitaplarından sağlayan ilk yazarlarındandır. Altmış yedi yaşında öldüğünde kırkı aşkın romanının baskı sayısı yüz elli altıyı, satışı beş milyon adedi bulmuştu. Romanlarının çoğu sinemaya uyarlandı. Posta Güvercini adlı romanı Fransızcaya çevrildi.

Şiirle başladığı edebiyat hayatında öykü ve romanlarıyla tanındı. İlk öyküleri 1937’de Servet-i Fünûn, Uyanış ve Yarımay dergilerinde yayımlandı. Diğer bazı yazıları da Aydabir, Yedigün, Hayat dergilerinde yer aldı. İlk romanı Yeşil Işıklar da aynı yıl içinde çıktı. Romanları 2002’den itibaren Selim İleri editörlüğünde yeniden basıldı. Kerime Nadir; Rakım Çalapala, Peride Celal, Fikret Arıt, Oğuz Özdeş, Pakize Başaran, İhsan İpekçi ve İsmail Kaya ile birlikte, çağdaş kadın yaratma kaygısından uzak, yalnızca biçimsel kaygılar taşıyan aşk romancıları kuşağına dahil edilebilir.

Kerime Nadir İçin Ne Dediler?

“Kerime Nadir’in insanları zamandan, mekândan ve toplumdan yalıtık olarak ilişkiye girerler. Yazar, zaten az sayıda tuttuğu karakter arasındaki duygu yoğunluğunu sağlamak için, onları dış dünyadan koparıp, kapalı bir mekânda anlatır. Mesela, 1937’de yazdığı ilk romanı Hıçkırık’ın bütün mekânsal geri planı -neredeyse- yalnızca bir eski köşk olmuş. Osmanlı’nın son demleri ile Cumhuriyet’in ilk yılları arasındaki bir sürede geçmekle birlikte, kahramanı zabit olan romana, dönemin savaşlarının yansıması birkaç satırdan ibarettir. Türk tarihinin bu olağanüstü koşullarının karakterler üzerindeki etkisi görülmez.” (A. Ömer Türkeş)

***
“Önce Hürriyet’in seçimine saygımı belirteyim: Haksızlıklar, küçümseyişler, unutuşlar ortasında Kerime Nadir’i Cumhuriyetimizin değerli kadınları arasında saymak! Mutlaka önde gelen, yurda emeği çok geçmiş bir kadın, bir yazar ama o zaman da bu zaman da kimsenin umuru olmamış. Edebiyat tarihlerinde handiyse adı geçmiyor, romanları çevresinde dişe dokunur tek bir inceleme yok, bugün galiba büsbütün unutulmuş.

Oysa, Cumhuriyet’in kadın haklarına yönelik çabası, onun popüler, çok okunmuş ama hırpalanmış bir romanında kılgıya dönüşmüş. Bu eserin adı, Gelinlik Kız. Yıl, 1943. Romanın kahramanı, hanım hanımcık bir ev kadını olmaya yönlendirilmişken, acı sınavlardan geçerek, bireyliğini ve kendi olmak yordamını aranıyor. Bunun da ekonomik özgürlükten geçtiğini ayırt ediyor. Şüphesiz, ‘ilk’ ayırt edenlerden biri!..

Romancıya yaraşır bir anlatımla kaleme getirdiği eserleriyle Kerime Nadir yurdumuza pek çok okur yetiştirdi, kazandırdı. Yarının aydınlık, uygar Türkiyesinde -dilerim- ona borcumuzu, hem de epey birikmiş saygı borcumuzu öderiz…” (Selim İleri)

ESERLERİ:

Roman:

Yeşil Işıklar, Sonbahar, Gönül Hırsızı, Hıçkırık, Seven Ne Yapmaz, Funda, Samanyolu, Günah Bende mi, Suçlu, Solan Ümit, Aşka Tövbe, Uykusuz Geceler, Kahkahalar, Balayı, O Gün Gelecek mi, Ormanda Yapraklar, Aşk Rüyası, Posta Güvercini, Ruh Gurbetinde, Pervane, Son Hıçkırık, Esir Kuş, Kırık Hayat, Dehşet Gecesi, Aşk Bekliyor, Gümüş Selvi, Boş Yuva, Bir Aşkın Romanı, Kalp Uyumaz, Haydutlar Hanındaki Kadın, Saadet Tacı, Suya Düşen Hayaller, Aşk Hasreti, Kalp Yarası (2002), Gelinlik Kız (2002).

Anı:

Romancının Dünyası (1981).

Senaryosunu Yazdığı Sinema Filmleri:

Esir Kuş (1962)

Televizyon Dizisine Uyarlanan Eserleri:

Hıçkırık (2018)

Samanyolu (1989, 2010)

Sinemaya Uyarlanan Eserleri:

Zambaklar Açarken (1973)

Dert Bende (1973)

Suya Düşen Hayal (1972)

Sisli Hatıralar (1972)