Pazar günü esnaflarla birlikteyiz. Onlar konuştu, ben dinledim. Onları dinledikçe şaşırdım.
Bakın neden şaşırdığımı anlatayım.
Hisar Gazetesi Sahibi Hakan Dilek sanayi esnafı bir kısım arkadaşlarına kahvaltı verdi yeni açtığı işyerinde.
Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, AK Parti milletvekili İbrahim Yurdunuseven Belediye Başkanı Mehmet Zeybek ve esnaflar vardı kahvaltıda.
Kahvaltı yapıldı. Çaylar içildi. Uysal ve Yurdunuseven başka bir program için ayrıldı.

Afyonlu Ustalar ‘Bir Yılda Gelirimiz İkiye Katlandı’
Belediye Başkanı Mehmet Zeybek ve bir kısım esnaf ile dışarı çıkıp sohbete başladık.
Sohbet sırasında esnafların büyük çoğunluğu ağız birliği etmiş gibi dediler ki: “Başkanım pandemide bizim işlerimiz arttı. Hatta ikiye katlandı. Çok iyi para kazandık. Devletimizin elini de hep yanımızda hissettik. Allah devlete millete zeval vermesin. Şükür maddi sıkıntımız yok.”
Onlar anlattıkça Zeybek Başkan keyifleniyordu.
Sohbet yerel meselelerin konuşulmasıyla devam etti.
Trafik ilin en büyük problemi. Kurtuluş ve Ambaryolu caddelerinin tek yön olması.
Bu merkezi yerlere katlı otopark yapılması, kaldırımların geniş tutulması, Uzunçarşı düzenlenmesi gibi meseleler dilendirildi sohbette.
Başkan Zeybek, hobi bahçelerindeki yaşanları ve gelinen son noktayı anlattı.’Belediyenin olan hobi bahçelerinden faydalananlar taksit taksit ödemelerini yapacak.10-15 yıl kalan kişiler var. Adil olmak lazım. Bu arkadaşların diğer insanlarında hakkına riayet etmesi lazım. Bu konuda geri adım atmayacağız” diyordu.
Toplantıdan ayrıldım.

Günlük 110 İcra Dosyası var
Ama birçoğu 50 yaş üzerinde olan ve çoğu mesleğinde usta olan esnafların ekonomik gidişattan oldukça memnun olmaları kafamda bir soru işareti bırakıyordu.
Ya ben başka bir ilde veya ülkede yaşıyordum veya da o esnaflar.
Çünkü mali müşavir işinden dolayı esnafların durumunu az çok biliyordum.
Yarıya yakını muhasebe ücretini ödemekte zorlanıyor bir kısmı da ödeyemiyordu.
Salgın döneminde 200 binden fazla esnaf kredi kullanmıştı.
Bunların geri ödemeleri başladı ve şu anda her gün 110 icra dosyası açılıyordu ülkemizde.
Sonra resmi verilere bakayım dedim.
Karşıma çıkan tabloda esnafların gün geçtikçe küçüldüğünü gösteriyor.

İlk 9 Ayda 62 Bin Esnaf Kepenk Kapattı

Bakın…
Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’ne göre, bu yılın ilk sekiz ayında meslekten ve sicilden terkini yaparak iflas eden esnaf sayısı 61 bin 736’ya yükseldi.
İflasların 21 bin 731’i ise normalleşme sürecinin başladığı haziran ve ağustos aylarında yaşandı.
Bir diğer çarpıcı veri ise yeni tescil edilen esnaf sayısı oldu. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu verilerine göre, bu yıl ocak-ağustos döneminde yeni tescil edilen esnaf ve sanatkâr sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azaldı.
Normalleşme sürecinde şirket ve gerçek kişi ticari işletmelerinde de iflaslar devam ediyor. Şirketlere baktığımızda ise benzeri tablo var.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin ticaret sicil istatistiklerine göre, bu yıl ocak-temmuz döneminde toplam 9 bin 105 şirket tasfiye edildi,
18 bin 491 şirket ve gerçek kişi ticari işletmesi kapandı,
21 bin 240 şirket de resen kapatıldı.
Bu dönemde kapanan şirket sayısının toplamı 48 bine ulaştı.
Yani resmi rakamlar böyle.

Afyon’da 22 Bin Esnaf
Türkiye’de 2 milyon 72 esnaf var. 2 milyon 245 işyerinde faaliyet gösteriyor.
Nüfusumuz 83 milyon olduğunda esnaf ortalaması yüzde 2.48’e denk geliyor.
Türkiye’de oda sayısı 2 bin 999.
Afyon’a bakalım…
İlimizde 22 bin 425 esnaf, 23 bin 495 işyerinde faaliyet gösteriyor.
737 bin nüfusa göre yüzde 3 esnaf ortalaması var.
Esnafları ilgilendiren oda sayısı Afyonda 37.
Esnafların nüfusa göre fazla olduğu iler Muğla, Edirne, Çanakkale, Burdur ve Artvin..
En az ortalamaya sahip iler ise Van, Muş, Şırnak, Ağrı ve Iğdır.

Aslında Afyonkarahisar Esnafı Borcuna Sadık
Salgın döneminde her esnafa en az 25 bin TL kredi sağlandı.
Bu kredilerin ödemeleri ise bu yılın Haziran ayına kadar ertelenmişti.
Temmuz ayından itibaren krediler ödenmeye başlandı ve 150 günlük ödememe süresi de 90 güne kadar çekildi.
Doğal olarak Afyonkarahisar’da faaliyet gösteren esnaf da bu kredilerden faydalandı.
Şimdi bu kredilerin geri dönüşüne baktığımızda Afyonlu kredi kullanan esnafların sözlerine sadık olduğunu da görüyoruz. Bu veriler sadece bu sene veya 3 yılık veri değil. Son 10 yılın verileri.
Esnafların Esnaf Kredi Kooperatifi aracılığı kullandıkları kredilerin ülke genelinde geri dönüş riski yüzde 30.
Ege Bölgesinde bu oran yüzde 22. İlimizde ise 8.5
Şimdiye kadar ki durum böyle.

Devletin 90 milyar vergi 100 milyar SGK alacağı var
Salgından kısmen çıktık Salgın esnasında Kısa Çalışma Ödeneğinden yararlanan kişi sayısı 3 milyon 500 bin kişi. Malum bu ödemeler işsizlik fonundan karşılandı.
Bir başka veri salgının ekonomiye etkisini anlatıyor bize.
Devletin 90 milyar vergi alacağı var.8 milyon 527 bin kişi bu borçlarını ödemek adına başvuru yaptı.
Bu süre Ağustos sonunda bitmişti. İlk taksit ödemesi ise bu ay.
Yine SGK ya baktığımızda 100 milyar lira devletin alacağı var.
Bu SGK alacağı da taksitlendirildi. İlk ödeme Kasım ayında.
Peki bu rakamlar neyi gösteriyor.?
Kredi çekmesine kısa çalışma ödemesine rağmen esnaf tüccar şirket velhasıl ekonominin dinamikleri vergi BAĞKUR ve SGK larını süresinde ödememiş veya ödeyememiş.
Kredi taksit ödemeleri de başladığını da dikkate alırsak ülke ve Afyon esnafını sıkıntılı bir dönem bekliyor.
Bakalım kaç kişi taksitlendirdiği vergi ve SGK borcunu aksatmadan ödeyecek.
Kaç esnaf 15 aydır ötelenen kredisini zamanında ödeyecek.
İnşallah işler iyi gider ve borçlar ödenir. Dolayısıyla yazının başında anlattığım işleri tıkırında olduğunu söyleyen ustaların ustası esnaflarda sıkıntıya girmez.
Ama gelişmeler, veriler ve rakamlar bence iç acıcı değil.
Bekleyip göreceğiz.
Mutlu ve aydınlık yarınlara…

İsmail AKAR