passo
Öncü Bir Kadın Oyuncu Bedia Muvahhit

Öncü Bir Kadın Oyuncu Bedia Muvahhit

Bedia Muvahhit, 16 Ocak 1897 tarihinde İstanbul’da doğdu. Tam adı Emine Bedia (Şekip) Muvahhit olup, Bedia Muvahhit olarak tanınmıştır. Türkiye’nin ilk Müslüman kadın oyuncularındandır. Kadıköy Terakki Mektebi ile Notre Dame de Sion Lisesi’nde okudu ve küçük yaşlarda Fransızca ile Rumca öğrendi. Bedia Muvahhit’in öğrenimini sürdürdüğü yıllarda İstanbul’da 1912 yılında kurulan Telefon Şirketi’nde çalışan yine ilk […]

Bedia Muvahhit, 16 Ocak 1897 tarihinde İstanbul’da doğdu.

Tam adı Emine Bedia (Şekip) Muvahhit olup, Bedia Muvahhit olarak tanınmıştır. Türkiye’nin ilk Müslüman kadın oyuncularındandır. Kadıköy Terakki Mektebi ile Notre Dame de Sion Lisesi’nde okudu ve küçük yaşlarda Fransızca ile Rumca öğrendi. Bedia Muvahhit’in öğrenimini sürdürdüğü yıllarda İstanbul’da 1912 yılında kurulan Telefon Şirketi’nde çalışan yine ilk kadınlardan biridir. Şirketin çalıştırdığı tüm santral memureleri ya yabancı ya da yerli azınlıklardan oluşuyor, tek bir Müslüman-Türk santral memuresi çalışmıyordu. O yıllarda İstanbul’da yayımlanan “Kadınlar Dünyası Dergisi” birkaç sayısını bu konuya ayırarak bir kamuoyu baskısı oluşturmayı başardı ve şirket, Müslüman-Türk kadınlar da almaya karar verdi. Telefon Şirketi’ne iş için başvuran iki yüz kadından yedisi Fransızca barajını da aşarak işe alınmaya hak kazandı. 5 Aralık 1913 de Telefon Şirket’inde çalışmaya başlayan yedi Müslüman kadından biri de Bedia Muvahhit’ti.

Sanat yaşamı ise 1908 yılında başlamış sayılır. Ancak 1914 yılında yeni kurulan Darülbedayi’e (İstanbul Şehir Tiyatroları) girdi. Bir yandan da, 1921 yılında Erenköy Kız Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yapıyordu. İlk filmi, 1923 yılında Muhsin Ertuğrul’un önerisiyle başladığı ve Halide Edip Adıvar’ın “Ateşten Gömlek” romanından sinemaya uyarlanan filmdir. Bu filmde rol aldığı Ayşe karakteri ile Türk sinemasının Neyyire (Neyir) Ertuğrul’la birlikte ilk kadın oyuncularından biri oldu. 1923 yılında, “Ceza Kanunu” adlı oyunla sahneye çıkmasıyla tiyatro yaşamı da başlamış oldu.

Eşi olan aktör Muvahhit Bey, bir topluluk kurarak Bedia Hanım’la birlikte Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış olan İzmir’e gitmişti. O sırada Mustafa Kemal’in de İzmir’de olması nedeniyle, oyuncular, “Ceza Kanunu”nun ilk oyununa Mustafa Kemal’i de davet etmişlerdi. Mustafa Kemal, Muhavvit Bey’e, “Müslüman Türk kadınlarına niçin rol vermiyorsunuz? Eşiniz Bedia Hanım’ı ‘Ateşten Gömlek’ filminde gördüm, pek başarılı idi” der.

O zamanlarda Türk kadınlarının sahneye çıkmalarının yasak olması nedeniyle kadın oyuncular yerli azınlıklardan seçilirdi. Ertesi akşam, Bedia Muhavvit Hanım oyundaki “Sacide” rolüne bir günde hazırlanarak çıktı. Böylece de Cumhuriyet döneminde sahneye çıkan Türk kadın sanatçılara öncülük etmiş oldu.

Bedia Hanım, 1937’de eşini yitirdikten sonra Ferdi von Ştatzer ile evlendi. Sanat yaşamı boyunca iki yüzün üzerinde oyunda ve sayısız sinema filminde rol aldı.1950’de, Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda yirmi beşinci, 1973’de ellinci sanat yılı jübilesi yapıldı. 1975’de Şehir Tiyatroları’ndan emekliye ayrıldı. 1980 yılında Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi’ni hazırladı. 1987’de “Devlet Sanatçısı” unvanını aldı ve Atatürk Sanat Armağanı’na layık görüldü. İstanbul Sinema Günleri Seçici Kurulu, sanatçıya Altın Lâle Ödülü verirken (1988), İstanbul Büyükşehir Belediyesi, “Türk Aydınlanmasına Katkıda Bulunanlar” etkinliği çerçevesinde Muvahhit’in 70. Sanat Yılı’nı kutladı (1993).

Bedia Muvahhit, 20 Ocak 1994 tarihinde, 97 yaşında hayata gözlerini yumdu.

1995 yılından bu yana, Türk Kadınlar Birliği tarafından Şehir Tiyatroları’nın genç kadın sanatçılarına “Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülü” verilmektedir.

Öncü kadınlarımızdan Bedia Muvahhit’i saygı ve rahmetle anıyorum. Ruhu şad olsun.

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Yorumlara Kapalıdır