Doğan Grubu gazete dergi ve televizyon kanallarını Demirören Grubuna satarak yazılı ve görsel basından çekildiğini açıkladı. Geçen hafta başında başlayan bu haber üzerine basında tekelleşme ve ana akım medya ile yandaşlık yeniden gündeme geldi.

Bizlerin bildiği haberde 5 N bir K kuralı unutuldu artık. Bu değişim ile D Kuralı oluştu.Buna göre bir D gitti . Daha önce sektörde olan diğer D daha güçlenerek medyada yerine devam ediyor.

BASINDAÜÇ FARKLI TEKELEŞME VAR

Basında tekelleşme bu satış sonrası yeniden gündeme geldi.

Basında tekelleşmeyi üç ana başlıkta ele almak lazım.

Medyada holding veya grup iki gazeteye sahipse yatay tekelleşmedir.

Holding veya grup hem gazete, hem radyo veya televizyon kanalına da sahipse dikey tekelleşmedir

Çapraz tekelleşmede ise; tekelleşme salt yayınlarla oluşmaz; aynı sermaye grubu, haber ajansı, pazarlama şirketleri, reklam ajansı ile desteklenen yayınlarıyla kamuoyunu tek yönlü olarak bilgilendirmek olanağına kavuşabilir.

Bu durumda tekelleşen grup, kağıt fabrikalarını, haber ajanslarını, basımevlerini, dağıtım şirketlerini, reklam ajanslarını, radyo-TV yayıncılığını, uydu sistemleri, sinemacılık, radyo-TV üretimi ve pazarlaması gibi faaliyetleri de bünyesinde toplar

Günümüzde daha çok çapraz tekelleşme görülmektedir. Aslında bu durum tehlike arz etmektedir.

Çünkü bu durumda medya patronu basın dışındaki kuruluşun reklamını yapmak için medyayı kullanır.

GAZETECİLİK PAHALI BİR İŞ KOLU OLDU

Gazeteciliğin pahalı bir iş kolu haline gelmesiyle birlikte merkezileşme de başlamıştır. Gazeteciliğin rekabet koşullarının artması ve siyasi hükümetlerin kimi gazetelere yönelik yürüttüğü politika sonucu, bu yelpazeyi temsil eden gazeteler kapandı.

Daha önceki yıllarda sahibi de gazeteci olan gazeteler hızla işadamlarının gazeteleri oluverdi. Holdingler ve iş insanları medyanın gücünü kendi eline almak istiyordu.

İş insanı gazeteler neden ilgi duyar?.

En önemli sebep hükümet ve yönetenlere karşı güç ve erk sahibi olmak.Bu güç ve erki hükümeti lehine veya aleyhine kullanmak Burada patronu üzmemek’ ‘Patronun uçağında her zaman yeri olmak’ ve patron fırça attığında oturup ağlamak ülkemizde şahit olduğumuz olaylar.

Bir başka sebep kendi ürettiği ürünlerin reklamını kendi basın sektöründe daha az maliyetle yapmak.Bu bağlamda devlet ve hükümet imkanlarından verdiği hizmet karşılığı ballı ihaleler alınması görülebilir..İşte Milliyet ve Vatan Gazetesini satın alan Demirören TOTAL ve Bir dönem Doğan Grubunun Petrol Ofisini alması gibi.

Bir başka gerekçe ise egolarını tatmin etmek sayılabilir. Bazı dönemler olmuştur ki Başbakanları pijama ile karşılayan medya patronları ile tanışmıştı ülkemiz.

SATIŞ NEDEN ŞİMDİ

80 yaşındaki Aydın Doğan gazete TV dergi ve ajansını yine 80 yaşındaki Erdoğan Demirören’e satış yaparak sektörden neden şimdi çekiliyor? Bu sorunun yanıtı net ve basit. Önümüzdeki Mart/2019 da yerel seçim var. Aynı yıl Kasım ayında ise TBMM ve cumhurbaşkanlığı seçimleri olacak. Bu seçimlerde aykırı ses olmayacak.Seçim öncesi ayrık otları temizliği diyebiliriz bu satış işlemine.

Öyle ki bu seçimler hayati öneme sahip .Cumhurbaşkanlığın da yüzde 50 artı bir oy alınacak.Bunun yolu ise yerel seçimlerde başarılı olmak.Yerel de iktidar olamayınca kasım ayındaki seçimde başarılı sonuç alınamaz.İşte yerelde iktidar olma yolundaki taşlar temizlenecek.Gazeteler ve TV ekranlarındaki.tartışma programlarında artık farklı sesler çıkmayacak.Muhalif görüşler dilendirilmeyecek.Gelen basın bültenindeki haberler gazete ve TV ler de haber olarak kamu oyuna sunulacak.

Bir konu daha önemli bu satış işleminde

Malum satılanlar arasında Gazete TV ler dışında dergi ve Doğan Haber Ajansı da bulunuyor. DHA tüm yurtta olan muhabirleri aracılığı ile muhalif haberleri de abonelerine servis ediyordu. Dahası seçim akşamı seçim sonuçlarını bu ajans tarafsızca veriyordu.

Şimdi bu DHA da iktidarın kontrolüne girecek. Haberler budanacak.

Yaygın medyada böylesi el değiştirmeler oluyor.

Güven endeksinde en altlarda olan medya bu değişimler sayesinde daha alt sıralara inecek.

 GÖZLER YEREL MEDYADA

Aslına bakarsanız yerel medyada yaygın medyanın bir aynası.Yerel medyada da asıl işi gazetecilik olmayan kişi veya gruplardan oluşan kendi ölçeğinde yukarıda anlattığımız çapraz tekeleşme yapılarını da görmekteyiz.

Ama en azından yerel medyada gazetecilikten gelen medya sahipleri bulunuyor.

Çıkar ilişkileri yaygın medya kadar keskin ve net değil.

İlimizdeki yerel medyaya baktığımızda son günlerde gazete patronlarının bir birlik bünyesinde oluşuma gittiklerini görüyoruz.

Tabii ki dayanışma, güç birliği önemli.

Ancak birlik için çıkılan yolda tekelleşmeye yol açmamak gerekiyor.Çok sessizliği tıkamak. İşlevsiz ve yok farz etmek sıkıntı yaratır.

Bu arada birlik ve dayanışma yapılırken dağıtıcısından dizgicisine 7/24 alanlarda ter döken muhabirine kadar bu yapı içinde olmalı. Unutmayalım ki bu emekçiler olmazsa gazeteler çıkmaz radyolar susar ekranlar kararır. Çalışanı ve sermaye koyanı ile bir bütündür medya sektörü

Bir başka konu Afyon medyası sadece gazete patronlarından oluşmuyor. Radyolar, televizyonlar, düzgün içerikli internet siteleri de haber hizmeti veriyor ilimizde.

Bu yüzden bu birlik ve oluşum işinde uğraşan meslektaşlarımızın herkesi kucaklayacak bir yapı kurmasını umuyorum.

Bu iş için yola çıkanlar tek bir davul sesi yerine bir orkestra da yer alan her türlü müzik aletinin verdiği sesi duyan ve yöneten bir orkestra şefi gibi olmalıdır.

GENÇLERE TEMİZ SAYFA

Bu mesleğin önü ve ufku ancak böyle açılır..Basına yıllardır emek verenlerin, bu mesleğe devam eden veya edecek olan gençlerin önüne daha temiz bir sayfa bırakması lazım.

Çünkü yerel medya önemlidir.

Yerel medyaya günümüzde çok daha fazla ihtiyaç olduğu aşikar dır.

Şu bir gerçek ki yerel veya yaygın medyada emek harcayan gazeteci özgür olmalıdır.

Halk ile yönetenler arasında bir köprü vazifesinde olan gazetecinin temel görevi nesnel durumu sansürlemeden, çarpıtmadan yansıtmaktır. Gazeteci demokratik değerlere ve insan haklarına aykırı davranamaz..Bu ilkeler evrenseldir…

Gazetenin gazeteci tarafından yönetilmesi, gazetenin gazetecinin işi olması elzemdir.

Unutmayalım ki içinde yalan, hakaret kasıt ve ön yargı olmayan eleştiri iktidara da fayda sağlar.

Ve biliyoruz ki özgür basın demokrasiyi taçlandırır.

Mutlu ve aydınlık yarınlara…